Na rynku od jakiegoś czasu są dostępne aparaty ortodontyczne samoligaturujące (bezligaturowe). Ich wyjątkowość polega na tym, że nie wymagają one stosowania ligatur. Metalowy łuk jest mocowany do zamków bezpośrednio przy pomocy klapki, znajdującej się w zamku. Brak konieczności wymiany gumek sprawia, że wizyty u ortodonty mogą odbywać się rzadziej, a samo leczenie trwa krócej, co jest szczególnie istotne dla pacjentów, którzy mieszkają daleko od gabinetu, w którym prowadzone jest leczenie. W przypadku uszkodzenia mechanizmu mocującego łuk roboczy do zamka, możliwa jest wymiana uszkodzonego zamka lub przymocowania łuku przy pomocy klasycznej ligatury.
W klasycznym aparacie ortodontycznym gumki powodują dosyć silne tarcie podczas przemieszczania się łuku przez zamki. Aparat samoligaturujący pozwala na zlikwidowanie dodatkowego tarcia, ruch łuku roboczego jest łatwiejszy, a co za tym idzie praca aparatu jest bardziej wydajna. Zmniejszenie tarcia pozwala na osiągnięcie mniejszej bolesności podczas leczenia.
Decydując się na założenie aparatu samoligaturującego można podjąć decyzję o zastosowaniu klasycznych zamków metalowych, jak również zamków estetycznych. Zamki, stosowane w aparacie samoligaturującym, mają niewielkie rozmiary. Dodatkowo nie okala ich ligatura (gumka). Umożliwia to łatwiejszą i dokładniejszą higienę jamy ustnej, co ma znaczenie z powodu długiego okresu użytkowania aparatu i ryzyka powstania w jego okolicy próchnicy zębów.
Mówi się, że zastosowanie aparatu samoligaturującego pozwala na uniknięcie konieczności usuwania nadliczbowych zębów. W części przypadków rzeczywiście udaje się to osiągnąć, jednak nie jest to reguła. Taka właściwość aparatu wzięła się stąd, że końce slotu, czyli kanału przez który przechodzi łuk roboczy zostały ścięte. Umożliwia to silniejsze zgięcie łuku metalowego i korekcję bardziej nasilonych zmian ustawienia zębów.
Dobór aparatu ortodontycznego powinien być indywidualny. Ortodonta po zbadaniu pacjenta i pobraniu wycisków może ocenić złożoność zmiany i dobrać odpowiedni aparat z uwzględnieniem preferencji pacjenta. Za założeniem aparatu samoligaturującego przemawiają trudne stosunki anatomiczne, chęć uzyskania stosunkowo estetycznego wyglądu oraz rzadkie wizyty u specjalisty. Wadą tego typu aparatu jest jego cena, która jest wyższa od klasycznych aparatów ortodontycznych
Aparaty Samoligaturujące
Nowością w dziedzinie ortodoncji są aparaty samoligaturujące. W technice samoligaturującej nie stosuje się ligatur elastycznych, łuki utrzymywane są dzięki specjalnym klapkom wbudowanym w zamki. Pozwala to na zminimalizowanie tarcia, które w metodzie tradycyjnej jest efektem ubocznym, powstającym przy przesunięciu zębów wzdłuż łuku aparatu stałego. W tej metodzie leczenia można generować mniejsze siły, a co za tym idzie ograniczyć w znacznym stopniu objawy bólowe i dyskomfort, towarzyszący zwykle leczeniu ortodontycznemu. Udowodniono klinicznie, że podczas leczenia systemem samoligaturującym odkładanie się płytki bakteryjnej, powodującej próchnicę i zapalenie dziąseł, jest o 40 % mniejsze w porównaniu z tradycyjnymi metodami ortodontycznymi z zastosowaniem ligatur elastycznych. Również aspekt estetyczny jest tu nie bez znaczenia. Zamki w metodzie samoligaturującej są mniejszych rozmiarów, a zatem są mniej widoczne w ustach pacjenta. Metoda ta sprzyja również utrzymaniu idealnej higieny jamy ustnej. Wizyty kontrolne odbywają się co 8 tygodni.